Van methadonbus naar volledige heroïnebehandeling

De methadonbus, waar het allemaal begon  

René en Femmie zijn beide dagelijks actief in de verstrekking. Hiernaast is René casemanager terwijl Femmie zich vooral maatschappelijk over de cliënten ontfermt. Hun gezamenlijke passie, voor deze bijzondere doelgroep, startte 25 jaar geleden in de Haagse methadonbus. 'We reden door heel Den Haag om methadon te verstrekken en stopten op verschillende plekken waar cliënten één voor één binnenkwamen om hun dosis in te nemen', vertelt René. 'We hebben veel meegemaakt in die tijd, en nog steeds komen dagelijks cliënten bij ons die wij ook al in de methadonbus zagen.' 

Hoewel de bus inmiddels niet meer rijdt, is het verstrekken van heroïne en methadon geëvolueerd naar een volledige behandeling in het Medisch Sociaal Centrum aan de Kiwistraat in Den Haag. Deze locatie is voor cliënten dagelijks van 07:00 tot 19:00 geopend. Femmie legt uit: 'We zien het nu veel meer als een complete behandeling voor wie andere methodes, zoals alleen methadonverstrekking of volledig clean worden, niet haalbaar is.' 

Lees ook:

• Video: In deze villa mogen verslaafden legaal heroïne gebruiken (AD.nl)
• De 10 meest verslavende drugs
• Djuna maakte een podcast over de heroïneverslaving van haar vader

Spelregels  

De verstrekkingen verlopen onder streng toezicht. Femmie: 'Bij binnenkomst wordt door onze zorgbeveiliger een blaastest afgenomen. De reden hiervoor is dat de combinatie alcohol en heroïne gevaarlijk is. Ook moeten ze hun spullen achterlaten in een locker voordat ze door de detectiepoort gaan. Het enige dat meegenomen mag worden zijn drie aanstekers, voor het geval dat tijdens het roken een aansteker leeg of oververhit raakt.' 

René vult aan: 'We werken met vaste tijdstippen waarop cliënten zich kunnen melden voor de verstrekking. De ‘rokers’ krijgen een plastic zakje met hierin de benodigdheden om de heroïne te kunnen roken, zoals aluminiumfolie, pijpje en een vloeitje. De cliënten krijgen een half uur de tijd om in een afgesloten ruimte, onder een grote afzuiginstallatie te roken. Het klinkt misschien gek maar cliënten moeten behoorlijk gemotiveerd zijn om dit vol te houden. De behandeling is ontzettend intensief, sommige cliënten komen hier 365 dagen per jaar, 3 keer per dag.' 

Een leven lang gebruik 

'Veel van onze cliënten hebben een verleden op straat, waren betrokken bij criminaliteit, sommigen waren zelfs dakloos', legt Femmie uit. 'Ze hebben allemaal meerdere pogingen gedaan om volledig van de heroïne af te komen, maar zonder succes. Hoewel dat heel schrijnend is, bieden wij de cliënten met deze behandeling, naast het verstrekken van heroïne ook zorg op somatisch-, psychisch- en maatschappelijk gebied. Hierdoor krijgen ze weer een stukje rust en orde in hun leven terug. De noodzaak om het criminele pad op te zoeken verdwijnt hierdoor.' 

‘Tandenfee’ Femmie  

Wanneer cliënten bij het MSC binnenkomen, is de eerste stap het onder controle krijgen van de verslaving. Daarna krijgt iedereen een behandelplan op maat, waarbij we kijken naar alle leefgebieden waar ondersteuning nodig is, zoals schulden, huisvesting, sociale contacten en gezondheidszorg. René: 'Er zijn eigenlijk geen grenzen aan wat we kunnen aanpakken. Natuurlijk hebben we ook verwachtingen van de cliënten; we stimuleren actieve deelname aan dagbesteding of werk. Daarnaast is het de bedoeling dat er geen nieuwe delicten meer worden gepleegd en contact met politie en justitie tot het minimum wordt beperkt.'  

Een voorbeeld van de ondersteuning die wij bieden, is wanneer cliënten bijvoorbeeld zwart reizen met het openbaar vervoer omdat ze dat niet kunnen betalen en geen fiets hebben. In dat geval zorgen we samen voor de aanvraag van een fiets of in sommige situaties krijgen cliënten een OV-abonnement via ons als ze bijvoorbeeld op leeftijd zijn. Een ander veel voorkomend probleem bij een heroïneverslaving is een slecht of incompleet gebit. 'Wij helpen ze dan graag om alles weer compleet te krijgen', vertellen Femmie en René.   

Heroïne vs. Methadon 

René en Femmie leggen ons het verschil uit tussen heroïne en methadon. René: 'Iemand die aan heroïne verslaafd is, moet elke 4 tot 6 uur een nieuwe dosis nemen om ernstig ziek worden te voorkomen. Bij het MSC krijgt iedere cliënt een op hem of haar afgestemde dosis die ze zichzelf toedienen. De meeste roken het, een enkeling injecteert. De heroïne die we hier verstrekken is medicinaal, het wordt voor onze cliënten gemaakt door een apotheek ergens in Nederland. Een half uur voor bezorging krijgen we een telefoontje vanuit de apotheek dat het transport onderweg is. De dag van de levering is vaak al iets langer bekend.' 

'Hiernaast verstrekken we alle cliënten methadon. Dit is een pil die met de juiste dosering in principe 24 uur werkt. Zie het als onderhoudskuur om ontwenningsverschijnselen die ontstaan door het niet gebruiken van heroïne te onderdrukken.'

(Voor)oordelen 

'Ons werk wordt met regelmaat sceptisch benaderd', vertelt René 'Verslaafden faciliteren door gratis heroïne te verstrekken? Zo hou je verslavingen toch juist in stand?', hoor ik vaak. Ik zal er om deze reden op een verjaardag ook niet snel uitgebreid over vertellen. Maar cliënten belanden hier niet zomaar; vaak zijn er meerdere stoppogingen en betrokkenheid van verschillende hulpverleningsinstanties aan vooraf gegaan.' 

Slechte film  

Femmie vertelt dat er naast het onvermijdelijke verdriet ook veel mooie momenten zijn om te delen. 'Bijna twee jaar geleden kwam hier een cliënt binnen, zwaar vervuild en levend in een doos, onder een brug. Zoals je het in films vaak ziet. Op dat moment was hij 31 jaar en zwaar verslaafd aan heroïne. We zijn begonnen met persoonlijke hygiëne en daarna hebben wij hem geholpen met onderdak, een bezoek aan de dokter, kleding, sociaal contact en dagbesteding. Elke dag als ik hem zie, word ik blij van de stappen die hij heeft gemaakt', vertelt Femmie. 

Dankbare locatie 

Hoewel heroïne in 2023 niet meer als populaire drug wordt beschouwd, merken we dat er jaarlijks nog steeds nieuwe cliënten voor heroïnebehandeling naar onze locatie in Den Haag komen. Totdat dit niet meer nodig is, blijft een plek als deze van onschatbare waarde voor zowel de cliënten als de maatschappij. Het lijkt erop dat veel mensen geen weet hebben van het bestaan van deze locatie en de bijbehorende behandeling. Daarom vinden René en Femmie het belangrijk om het verhaal over hun werk te delen.